Tại sao phải chiết xuất dược liệu

Từlâu ông cha ta đã biết sử dụng các loại cỏ cây thiên nhiên để làm thuốc chữa bệnhvà chăm sóc sức khỏe cho mình. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thảo dượcđều dễ tìm kiếm và có thể thu hái quanh năm. Do đó, người ta đã tìm cách thuhái và sử dụng các phương pháp ngâm, ủ, tẩm… nhằm thu được các hoạt chất chínhcó trong các loại duoc lieu để dễ sử dụng cho quá trình bàochế thành phẩm.

Mục đích của việc chiếtxuất dược liệu

Hiệnnay, trong Đông y sử dụng rất nhiều phương pháp chiết xuất dược liệu khác nhau,nhưng dù là sử dụng phương pháp nào thì mục đích của chúng vẫn không thay đổi. Cácphương pháp này đều nhằm biến đổi tính thiên nhiên của dược liệu thành những vịthuốc để phòng và trị bệnh.

-         Bỏcác tạp chất lẫn lộn trong dược liệu: tất cả các loại thảo dược sau khi được tiếnhành thu hái và sơ chế qua bằng cách phơi khô hoặc sấy khô đều không tránh khỏicác nguy cơ bị ẩm mốc, sâu mọt do đó, cần có một phương pháp khác giúp loại bỏcác tạp chất gây hại này. Do đó, việc chiết xuất dược liệu chính là khâu quantrọng để loại bỏ chúng ra khỏi dược liệu, đảm bảo chất lượng dược liệu.

-         Đểdễ thái miếng, dễ bảo quản, dễ tán ra bột hoặc dễ nấu cao để chế thành thuốc.Đây là những phương pháp chiết xuất phổ thông nhưng rất hiệu quả trong việc bảoquản dược liệu trong thời gian dài, không lo thiếu dược liệu đối với các loàithảo dược không thể thu hái quanh năm. Đặc biệt nó giúp quá trình bào chế thuốcthành phẩm được đơn giản và nhanh gọn hơn.

-         Bỏbớt vài bộ phận không cần thiết của dược liệu và làm cho vị đó tinh khiết thêmlên. Ví dụ như mạch môn bỏ lõi, ngưu tất bỏ đầu giúp loại bỏ các phần thừakhông có tác dụng dược tính để đảm bảo chất lượng dược liệu.

-         Giảmbớt độc tính của dược liệu: các thảo dược như mã tiền, bán hạ, hoàng nàn… đềulà những cây độc, tuy nhiên hàm lượng dược tính của chúng lại rất cao. Sau khicác thảo dược này qua bào chế loại bỏ các độc tố trong nó thì chúng lại là nhữngdược liệu quý. Chính vì vậy việc bào chế dược liệu trong Đông y là rất quan trọng.

-         Thayđổi tính năng của vị thuốc bằng cách tẩm sao cho dễ tan vào nước để dễ đồnghóa, dễ thấm hút. Các vị thuốc như quy, hoàng bá, bạch thược… nếu muốn tăngtính năng của dược liệu thì người ta thường tẩm rượu. Đây cũng là một trong nhữngphương pháp dân gian giúp tăng khả năng dược tính của dược liệu mà Đông y hiệnnay vẫn đang sử dụng.

Để chiết xuất dược liệu đạt chuẩnyêu cầu về chất lượng dược tính thì ông Trần Gia Mô (1562) đời Minh có nói: bàochế cốt ở chỗ vừa chừng, non quá thì khó kiến hiệu, già quá thì mất khí vị”. Nhưngkhông phải ai cũng có thể đạt được độ chuẩn xác của việc bào chế dược liệu nhưviệc thái nên dày hay nên mỏng, sao nên già hay non, cắt sao cho dược liệukhông bị biến đổi dược tính. Nhưng với công nghệ chiết xuất dược liệu hiện naythì những tiêu chuẩn này lại trở nên rất đơn giản. Với hệ thống máy móc hiện đạiđược thực hiện bán tự động, áp dụng dây chuyền sản xuất tiên tiến, các sản phẩmdược liệu sau khi được chiết xuất đều giữ nguyên được 100% hàm lượng dược tínhvà đảm bảo đúng yêu cầu của từng phương pháp chiết xuất dược liệu.