Chống sét van là thiết bị chống sét xâm nhập từ đường dây vào trạm biến áp và máy phát điện. Khi sét đánh trên đường dây, hoặc cảm ứng vào đường dây, năng lượng dòng sét sẽ lan truyền trên dây dẫn dưới dạng sóng chạy, sóng sét là loại sóng cao tần, tức tốc độ biến thiên rất nhanh và chỉ kéo dài trên một khoảng nhỏ của dây dẫn, nhưng biên độ rất lớn. Khi xâm nhập vào trạm biến áp hay thanh góp của nhà máy điện, nó sẽ gây ra quá điện áp, phá hỏng cách điện của các thiết bị cũng như máy biến áp hoặc máy phát điện. Chống sét van sẽ làm nhiệm vụ tháo sóng sét này xuống đất, hạn chế tác hại do sóng sét gây ra. Chống sét van được mắc ở thanh góp của trạm, của nhà máy điện, hoặc đấu ở trung tính máy phát điện.

Hiện nay, chống sét van do Nga và các nước tiên tiến sản xuất có các loại phổ biến sau đây:

– Loại PBC dùng bảo vệ cho các trạm biến áp công suất lớn, điện áp từ 3 đến 220 KV.

– Loại PBTT dùng bảo vệ cho các trạm biến áp công suất vừa và nhỏ, điện áp từ 3 đến 10 KV.

– Loại PBBM dùng bảo vệ máy phát điện, động cơ và máy bù đồng bộ, điện áp từ 3 đến 10 KV.

Bộ phận chủ yếu của điện trở phi tuyến và khe dập tia lửa. Hai bộ phận này đặt nốì tiếp nhau; dòng điện sét qua khe dập tia lửa, qua điện trở phi tuyến xuống đất.

Mỗi khe dập tia lửa gồm có hai đĩa đồng mỏng dập định hình, ép vào một tấm mica dày từ 0,5 đến 1 mm, dạng hình vành khăn (hình 4.8). Chính tấm mica này tạo nên khe dập tia lửa.

Điện trở phi tuyến làm bằng bột kim cương và graíit loại vật liệu này gọi là vilit. Đặc điểm của vilit là điện trở của nó biến đổi theo dòng điện cũng như điện áp. Khi đòng (hay áp) nhỏ, điện trở của nó rất lớn; ngược lại, khi tăng dòng (hay áp) đến giới hạn nào đó điện trở suất sẽ giảm nhanh. Bột vilit được đúc thành dạng đĩa dày từ 20 đến 30 mm, đường kính 75 – 100 min. Các đĩa này chịu được dòng điện tới 30 – 40 KA mà không bị hỏng.

Hình 4.7 vẽ cấu tạo của chống sét van 6 KV. Chống sét gồm có sáu đĩa vilit và bảy khe dập tia lửa. Cực 1 để nối tới đây dẫn của mạng điện (tới thanh góp), còn cực 5 để nối đất.

Khi có sóng sét truyền tới đầu cực chống sét, điện áp tăng lên rất cao, làm xuất hiện sự phóng điện qua các khe dập tia lửa. Lúc này các đĩa vilit chịu điện áp lớn nên điện trở của nó giảm xuống rất nhỏ. Nhờ vậy, dòng điện sét được tháo xuống đât Sau đó, dòng điện sét giảm rất nhanh, điện trở các đĩa vilit tăng cao đột ngột, dòng điện hồ quang qua các khe giảm xuống rất nhỏ, và do đó bị dập tắt ở các khe này. Dòng điện bị ngắt hoàn toàn. Lúc này, điện áp đặt vào chống sét là điện áp lưới có trị số nhỏ, không đủ gây ra phóng điện.

Vì chống sét có tính lựa chọn, chỉ tháo dòng điện; ngăn dòng điện tải, nên gọi là chông sét van.

Các nước chế tạo chông sét van loại PBC có điện áp định mức 3; 6; 10; 15; 20 và 35 KV, để có thể lắp ghép thành các bộ chống sét từ 3 đến 220 KV.

Khi sử dụng chống sét, cần đặc biệt chú ý đề phòng hơi nước lọt vào trong. Các đĩa vilit bị ẩm sẽ thay đổi đặc tính điện và do đó, làm mất tác dụng chống sét. Khí hậu nước ta nóng và ẩm nhiều, nên cần chú ý bảo quản kín nắp và đáy chống sét van (có thể dùng hắc in hoặc nhựa đường trát kín).

Kiểm định an toàn thiết bị công nghiệp thành phố – Uy Tín – Chất lượng – An toàn là trên hết

CÔNG TY CP KIỂM ĐỊNH AN TOÀN THIẾT BỊ CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ

Địa chỉ : Số 331/ 7/ 9 Phan Huy Ích, Phường 14, Quận Gò Vấp, Tp. HCM

Điện Thoại : 08 3831 4194 – F ax: 08 3831 4193 gặp Luyến bộ phận hành chính

Email : hc1.kiemdinhthanhpho.net@gmail.com