Hệ thống kiểm soát tuổi thọ dầu như thế nào

Hệ thống nhắc nhở lái xe thời điểm thay dầu bôi trơn cho động cơ theo thói quen lái xe.

Cho đến tận gần đây, khi đưa ra câu hỏi cho các gara rằng khi nào xe cần thay dầu? Bạn luôn nhận được câu trả lời nên thay dầu sau quãng đường 4.800 - 5.000 km điều này không phải lúc nào cũng đúng trong các điều chạy xe khác nhau.

>> Phụ tùng xe BMW

Một số dòng xe mới cho bạn biết khi nào chúng cần được thay dầu bằng cách hiện thị tín hiệu trên bảng đồng hồ, thông thường chúng báo khi đi được khoảng 8.000 - 13.000 km với dầu có chất lượng tốt.

Hệ thống làm việc như thế nào?

Một vài cảm biến điện tử giám sát hệ thống truyền lực, gửi thông tin về tốc độ vòng quay, nhiệt độ động cơ, thời gian đã chạy của dầu máy tới bộ điều khiển. Dữ liệu chạy qua một vài thuật toán lô-gic để tiên đoán trước khi nào dầu xe bắt đầu xuống cấp, tới thời điểm đó đèn sẽ bật sáng thông báo.

Xuất hiện cách đây khoảng 30 năm, hệ thống này được General Motors đưa vào những chiếc xe của mình từ những năm 1980. Mức trung bình của hệ thống GM đặt ra khoảng 13.600 km. Trong khi dầu có thể làm việc trong thời gian gấp đôi. Tới 2010, có 14 trên tổng số 35 nhà sản xuất lớn đã sử dụng hệ thống kiểm soát tuổi thọ dầu.

Hệ thống làm việc thực sự hữu ích?

Tờ Edmund đã tiến hành thí nghiệm thực tế trên chiếc Honda Fit Sport đời 2007. Lái xe được nhắc nhở cần thay dầu khi đi được 8.850 km trong thành phố, và 12.230 km trên đường cao tốc, chứng tỏ có sự khác biệt khi lái xe trong các điều kiện khác nhau.

Các mẫu dầu được gửi đến tổ chức Blackstone Laboratories để tiến hành phân tích. Kết quả cho thấy trong mỗi trường hợp, dầu còn có thể chạy ít nhất 3.200 km nữa trước khi không thể sử dụng.

Với cách tiến hành tương tự cho chiếc Pontiac G8 GT, kết quả phân tích thực tế cho thấy dầu vẫn còn sử dụng an toàn ít nhất với 3.200 km nữa mới cần thay thế.

Những thí nghiệm trên cho thấy, thứ tốt nhất mà hệ thống này đem lại là giúp cho chủ xe giải phóng khỏi sự lúng túng trong việc phân tích điều kiện xe chạy do việc phân loại điều kiện khắc nghiệt của mỗi nhà sản xuất có sự khác nhau.

Nếu xe bạn trang bị hệ thống này, hãy đọc thêm những hướng dẫn trong sổ tay hướng dẫn để cảm nhận được những gì giao tiếp giữa hệ thống thông tin trên xe với ban.

Thông thường hệ thống này được thiết kế khá dễ hiểu để sử dụng. Một số hiện thị tỷ lệ tuổi thọ còn lại của dầu để bạn có kế hoạch “viếng” thăm gara. Số khác lại hiện thị cả giá trị âm chỉ ra đã qua thời điểm thay dầu.

Sau khi kỹ thuật viên thay dầu, họ sẽ đặt lại hệ thống, bạn cũng có thể làm dễ dàng làm được điều này bằng cách thực hiện một số thao tác ghi trong sách hướng dẫn sử dụng.

THỜI GIAN THAY NHỚT CÓ PHẢI LÚC NÀO CŨNG NHƯ NHAU HAY KHÔNG NGAY CẢ KHI SO SÁNH GIỮA HAI ĐỘNG CƠ GIỐNG NHAU VỀ CÔNG SUẤT?
Câu trả lời là có thể khác nhau và đôi lúc khác nhau khá nhiều. Sự thay đổi tuổi thọ dầu nhớt là kết quả của nhiều yếu tố mà chúng ta có thể phân thành 03 nhóm chính:
– Thiết kế, tuổi, và điều kiện của động cơ
– Môi trường và điều kiện lái
– Tính chất và chất lượng dầu nhớt
Trước hết, chúng ta tìm hiểu về Thiết kế, tuổi, và điều kiện của động cơ:
Hiệu quả tiêu hao nhiên liệu được liệt vào một trong các yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến tuổi thọ dầu nhớt động cơ. Nó phụ thuộc vào hiệu quả đốt trong. Do sự đốt cháy không hoàn toàn, một phần hỗn hợp khí nén trong buồng đốt và các chất nhiễm bẩn dạng hạt đi vào khu vực chứa dầu nhớt qua khe hở giữa bạc xéc-măng và xy-lanh. Sự “lọt khí” này làm cho các chất nhiễm bẩn thâm nhập vào dầu nhớt. Chúng có thể là: bụi, nước, muội than, nhiên liệu sống, nitrogen oxide (NOx) và các hydrocarbon bị đốt cháy không hoàn toàn. Ngoài hiệu quả đốt trong, các yếu tố về thiết kế như hiệu quả làm kín, các các hệ thống kiểm soát nhiệt độ và khí thải cũng ảnh hưởng đến loại và hàm lượng chất nhiễm bẩn trong dầu nhớt. Các chất nhiễm bẩn này đều làm giảm tuổi thọ dầu nhớt, gia tăng sự mài mòn…và như vậy làm giảm tuổi thọ động cơ. Lọc nhớt cũng là một yếu tố quan trọng cần được quan tâm. Các khe lọc quá lớn hoặc quá nhỏ (do loại lọc không thích hợp hoặc do lọc bị tắt nghẽn) đều gây ảnh hưởng có hại cho động cơ.
Kích cỡ của buồng chứa dầu (các-te) cũng liên quan đến thời gian thay dầu. Dung tích chứa lớn cũng có nghĩa có số lượng dầu nhớt “còn mới” có nhiều hơn và dầu nhớt hoạt động ít khắc nghiệt hơn vì vậy nó có khả năng kéo dài hơn thời gian thay dầu nhớt.

Tiếp theo là Môi trường và Điều kiện lái:
Xe vận hành trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt sẽ ảnh hưởng không tốt đến dầu nhớt động cơ. Ví dụ ở nhiệt độ cao, độ nhớt sẽ bị giảm xuống, đồng thời dầu nhớt cũng bị oxy hóa, nitrate hóa…dẫn đến giảm tuổi thọ dầu nhớt. Môi trường bên ngoài có nhiều bụi, độ ẩm cao cũng làm tăng nguy cơ dầu nhớt bị nhiễm bẩn thông qua buồng đốt trong.
Đường có nhiều dốc cao, xe vận hành dừng đỗ liên tục, tải nặng, hoặc cách lái xe (nhấn ga, hãm phanh liên tục) làm tăng tiêu hao nhiên liệu. Và như vậy giảm tuổi thọ dầu nhớt dẫn đến nguy cơ giảm tuổi thọ động cơ.

Cuối cùng là tính chất và chất lượng dầu nhớt:
Trước hết và cơ bản nhất là sự lựa chọn dầu nhớt cho động cơ phải đúng theo khuyến cáo về độ nhớt (ví dụ như 5W-30, 10W-40…), và ít nhất phải đạt được chuẩn chất lượng như mô tả trong sổ tay hướng dẫn sử dụng theo xe (ví dụ: CI-4, CH-4,…cho xe chạy bằng diesel hoặc SN, SM, SL,… cho xe chạy bằng xăng)

>> Phụ tùng xe BMW

Nếu độ nhớt quá cao (so với khuyến cáo) sẽ dẫn đến tăng nhiệt độ khi vận hành, và vì thế giảm tuổi thọ dầu nhớt. Kế đến là khả năng duy trì độ nhớt trong mức cho phép của nhà sản xuất động cơ. Nhiệt độ càng cao, độ nhớt sẽ càng giảm. Nếu độ nhớt giảm thấp dưới mức cho phép của nhà sản xuất động cơ, ma sát giữa các bộ phận sẽ tăng, dẫn đến giảm tuổi thọ động cơ. Nếu độ nhớt quá cao dẫn đến sự luân chuyển dầu nhớt đến các bộ phận kém khi khởi động, gây mài mòn. Dầu nhớt có hệ số nhớt cao (VI) giúp cho dầu nhớt vận hành tối hơn trong các điều kiện thay đổi nhiệt độ.
Chất lượng dầu nhớt cũng ảnh hưởng đến khả năng kháng oxy hóa, khả năng giảm ma sát, khả năng xử lý muội than (đối với động cơ diesel), khả năng chống hình thành cặn lắng trên piston, valve (xú-báp)…và do đó sẽ làm tăng hay giảm tuổi thọ dầu nhớt, liên quan trực tiếp đến tuổi thọ động cơ.

Nói tóm lại, tuổi thọ dầu nhớt và vì vậy thời gian thay nhớt sẽ thay đổi khi:
– Tiêu hao nhiên liệu thay đổi (do thiết kế, do cách bảo dưỡng, cách vận hành, và do môi trường vận hành,…)
– Và cũng thay đổi theo sự lựa chọn dầu nhớt